Archiwa tagu: Stołąż

Polegli, porwani, zaginieni oraz zmarli mieszkańcy Gminy Brojce podczas II wojny światowej i w wyniku jej skutków

Autor: Jacek Kuczkowski[1].

Druga wojna światowa była najkrwawszym konfliktem militarnym w dziejach ludzkości. Pochłonęła miliony ofiar po wszystkich stronach biorących w niej udział. Ginęli nie tylko żołnierze na polach bitew, ale przede wszystkim ludność cywilna. Byli to mordowani podczas celowej i planowej eksterminacji narodów, ofiary głodu, przemocy i prześladowań oraz wszelkich okrucieństw wojny. Nie ominęło to również niemieckich mieszkańców z terenów dzisiejszej gminy Brojce. Na początku wojny społeczeństwo nie odczuwało bezpośrednio skutków działań militarnych, aczkolwiek mężczyźni powołani do Wehrmachtu ginęli na jej frontach. Problemy zaczęły się w 1944 roku, kiedy to masy uciekinierów z Prus Wschodnich i innych terenów należących do III Rzeszy zaczęły napływać na Pomorze Zachodnie, szukając tu względnego spokoju. Apogeum działań wojennych na Pomorzu Zachodnim miało miejsce w
1. połowie 1945 roku. Wówczas przez te tereny przelała się niewyobrażalna fala zniszczeń, śmierci, przemocy, głodu i strachu.

Poniżej prezentuję listę mieszkańców miejscowości znajdujących się na terenie obecnej gminy Brojce[2], którzy ponieśli śmierć w wyniku bezpośrednich i pośrednich działań wojennych jak i tych którzy zaginęli, zostali wywiezieni w głąb Związku Radzieckiego oraz popełnili samobójstwo lub zmarli w wyniku chorób i wycieńczenia.  Zapewne znajdują się tam zagorzali naziści, zbrodniarze wojenni, właściciele ziemscy i przedsiębiorcy korzystający z niewolniczej pracy robotników przymusowych jak i przeciwnicy Hitlera oraz tzw. zwykli ludzie. Zapewne już nigdy nie dowiemy się kto jakim był człowiekiem, jakie miał poglądy i jakiej traumy doświadczył w wyniku działań wojennych oraz późniejszego przymusowego wysiedlenia z terenów Pomorza. Tworzyli oni historię i gospodarkę tych terenów, a namacalne dowody ich pobytu otaczają nas do dzisiaj. Niejeden czytający ten artykuł mieszka w domu, którego właścicielami byli poniżej wymienieni. (Zobacz: http://ziemiagryfa.org.pl/?p=244) Czytaj dalej →

Dawne cmentarze i miejsca pamięci na terenie gminy Brojce (pow. gryficki)

Autorzy: Jacek Kuczkowski[1], Andrzej Kuczkowski[2].

  1. Wstęp

Jeszcze do niedawna zainteresowanie badaczy pomorskiej sztuki i kultury skupiało się na obiektach monumentalnych – zabytkach sakralnych czy założeniach pałacowych i dworskich oraz ich wyposażeniu. Dopiero w ostatnich latach uwaga naukowców zwróciła się również w stronę budowli, które w powszechnym mniemaniu za zabytek nie uchodzą – dawnych zabudowań wsi i folwarków, budynków gospodarczych itp[3]. I które często ze względu na „niską wartość artystyczno-historyczną” nie są uznawane za obiekty godne zainteresowania. Stanowią one jednak kapitalne pomniki dawnego życia rodzinnego i społecznego, bez poznania których wiedza o przeszłości naszego regionu będzie zdecydowanie zbyt szczupła. W grupie tej umieścić można także dawne cmentarze – miejsca o niezwykłej roli w krajobrazie kulturowym. Chociaż rola ta jest w dużej części mocno ograniczona przez daleko posunięte procesy urbanizacyjne, a co za tym idzie usunięciem cmentarzy poza centrum życia społecznego. Czytaj dalej →

Porównanie wielkości majątków i hodowli zwierząt miejscowości Stołąż, Tąpadły, Rzęsin, Kołomąć i Wyszobór (stan na 2 połowę XIX w.)

Tabela 16: Porównanie wielkości majątków ziemskich z wyszczególnieniem właściciela gruntów: R. Gloxin; Tabela 17: Porównanie wielkości hodowli zwierzęcej w poszczególnych majątkach

Tabela 16: Porównanie wielkości majątków ziemskich; właściciel gruntów –  R. Gloxin (stan na 1884 r.)
Tabela 17: Porównanie wielkości hodowli zwierzęcej w poszczególnych majątkach (stan na 1892 r.)

Spis pochodzi z opracowania: Gerhard Kasten, Ein Rittergut im Wandel der Zeit: Erinnerungen an das pommersche Dorfleben und an die Zeit bis 1957 (monografia dotycząca Stołąża udostępniona przez p. Pawła Salewskiego za pośrednictwem wnuka Pawła Krawczyńskiego)

Spis ludności miejscowości Stołąż, Tąpadły, Rzęsin, Kołomąć i Wyszobór z 1871 roku

Niemieckie nazwy miejscowości: Stolitz – Stołąż / Rensin – Rzęsin  / Coldemanz – Kołomąć / Dummadel – Tąpadły / Wisbu – Wyszobór

Spis ludności dla miejscowości: Stołąż, Tąpadły, Rzęsin, Kołomąć i Wyszobór; stan na 1871 rok

Spis ludności dla miejscowości: Stołąż, Tąpadły, Rzęsin, Kołomąć i Wyszobór; stan na 1871 rok

Spis pochodzi z opracowania: Gerhard Kasten, Ein Rittergut im Wandel der Zeit: Erinnerungen an das pommersche Dorfleben und an die Zeit bis 1957 (monografia dotycząca Stołąża udostępniona przez p. Pawła Salewskiego za pośrednictwem wnuka Pawła Krawczyńskiego)

Budownictwo folwarczne gminy Brojce

Autorzy: Maria Witek (Szczecin), Waldemar Witek (Szczecin)

Wstęp
Zespoły rezydenycjno-folwarczne, czy folwarczne stanowią dominujący element w krajobrazie kulturowym obecnej gminy Brojce. Jest to pochodna określonych uwarunkowań historycznych (w tym własnościowym), gospodarczych i społecznych. W średniowieczu ziemie te należały
– w większości – do rodziny von Manteuffel oraz częściowo do klasztoru w Białobokach (następnie w posiadaniu rodzin rycerskich). Obszar ten obejmuje równinne tereny, położone po obu stronach rzeki Mołstowy, w sąsiedztwie historycznych traktów do Gryfic, Trzebiatowa
i Karlina. Dogodne warunki naturalne związane z uprawą roli były jednym z decydujących czynników średniowiecznego osadnictwa. W tym okresie założono większość – zachowanych do czasów współczesnych – wsi, charakteryzujących się owalnicowym rozplanowaniem przestrzennym (np. Pruszcz, Tapadły), ulicowo-placowym (np. Kiełpino – nad jeziorem) lub ulicowym (np. Mołstowo). W kolejnych stuleciach stopniowo powiększały się dobra rycerskie
i rozwijała się gospodarka folwarczna oparta na pańszczyźnie.

To jest fragment oryginalnego tekstu. Czytaj całość na: 
http://www.bdz.szczecin.pl/images/stories/publikacje/budownictwo_folwarczne_gminy_brojce.pdf

 

Parki wiejskie Gminy Brojce

Autor: Dr Zbigniew Sobisz – Zakład Botaniki i Genetyki, Instytut Biologii i Ochrony Środowiska,
Akademia Pomorska,  Słupsk

Parki wiejskie na Pomorzu zakładano od połowy XVII wieku prawie wyłącznie w pobliżu dworów i pałaców, z którymi pod względem kompozycyjnym  stanowiły całość[1]. Wskutek dewastacji wielu parków po transformacji ustrojowej w latach  90. ubiegłego wieku,  tylko część z nich pełni funkcje kulturowe. Jednak większość parków wiejskich pełni ważne funkcje biocenotyczne. Założenia parkowe są swoistymi wyspami leśnymi w krajobrazie rolniczym. Gromadzą się tutaj chronione, rzadkie i zagrożone wymarciem oraz interesujące gatunki roślin, także pomnikowe okazy drzew i krzewów[2].

Założenia parkowe w gminie Brojce powstawały na przełomie XIX i XX wieku. Zakładano je przy dworach należących do wielkich rodów niemieckich[3]. Praca przedstawia stan zachowania parków objętych ochroną zabytkową, zasługujących na uwagę, nie tylko ze względu na udział interesującej dendroflory, ale dobrze zachowaną architekturę parkową.

Czytaj dalej →

Stołąż

 Fotografie pochodzą z opracowania: Gerhard Kasten, Ein Rittergut im Wandel der Zeit: Erinnerungen an das pommersche Dorfleben und an die Zeit bis 1957 (monografia dotycząca Stołąża udostępniona przez p. Pawła Salewskiego za pośrednictwem wnuka Pawła Krawczyńskiego)