Archiwa tagu: Kiełpino

Grodzisko Starnin

Autor: Edmund Kaźmierski

Na początku potrzebne jest wyjaśnienie, że w wielu źródłach historycznych grodzisko to jest określane w różny sposób. Ze względu na położenie można spotkać się z określeniem zamek Kiełpin (Kölpin) lub Nowy Kiełpin – szczególnie w źródłach z lat  wcześniejszych. Później określano to miejsce jako grodzisko Starnin. Obecnie, archeolodzy określają je również, jako grodzisko Starnin.

         Na niemieckiej mapie z 1942 roku nr 2058(Kölpin), miejsce dawnego grodu oznaczono jako „K.D. Burghügel” (zamek warowny na pagórku). Spotkałem się również z określeniami: BurgWall oraz Wasserburg. Grodzisko jest położone na podmokłych łąkach, rozciągających się wzdłuż rzeki Mołstowy (Molstow). Na mapie zaznaczyłem je jako „1”.

Mapa okolic Starnina

Mapa okolic Starnina

Czytaj dalej →

Bębnikąt – pochodzenie nazwy miejscowości

Autor: Tadeusz Dach

Bębnikąt to niewielka miejscowość na granicy pomiędzy gminą Brojce i gminą Rymań, leżąca na trasie pomiędzy Kiełpinem, a Starninem. Jej nazwa odbiega od nazw innych miejscowości. Skąd się wzięła i od czego się wywodzi?  Wszystko zaczęło się od nazwy Mühle (Młyn):

1819 – Mühle, (Młyn)

1864 – Kölpiner Mühle, (Młyn Kiełpiński)

            Cölpin Mühle,

1948 – Bębnikąt

Miejscowości o nazwie Mühle (Młyn) były dość powszechne. Dlatego też prawdopodobnie nazwa ta została zmieniona na Kölpiner Mühle (Kiełpiński Młyn), która bliżej określała położenie tej miejscowości względem pobliskiego Kölpin (Kiełpina). Manfred Vollack opisujac miejscowości ówczesnego powiatu kołobrzesko-karlińskiego, umiejscawia tę miejscowość przy miejscowości Kölpin (Kiełpino). Czytaj dalej →

Dawne cmentarze i miejsca pamięci na terenie gminy Brojce (pow. gryficki)

Autorzy: Jacek Kuczkowski[1], Andrzej Kuczkowski[2].

  1. Wstęp

Jeszcze do niedawna zainteresowanie badaczy pomorskiej sztuki i kultury skupiało się na obiektach monumentalnych – zabytkach sakralnych czy założeniach pałacowych i dworskich oraz ich wyposażeniu. Dopiero w ostatnich latach uwaga naukowców zwróciła się również w stronę budowli, które w powszechnym mniemaniu za zabytek nie uchodzą – dawnych zabudowań wsi i folwarków, budynków gospodarczych itp[3]. I które często ze względu na „niską wartość artystyczno-historyczną” nie są uznawane za obiekty godne zainteresowania. Stanowią one jednak kapitalne pomniki dawnego życia rodzinnego i społecznego, bez poznania których wiedza o przeszłości naszego regionu będzie zdecydowanie zbyt szczupła. W grupie tej umieścić można także dawne cmentarze – miejsca o niezwykłej roli w krajobrazie kulturowym. Chociaż rola ta jest w dużej części mocno ograniczona przez daleko posunięte procesy urbanizacyjne, a co za tym idzie usunięciem cmentarzy poza centrum życia społecznego. Czytaj dalej →

Mapy Pomorza

Budownictwo folwarczne gminy Brojce

Autorzy: Maria Witek (Szczecin), Waldemar Witek (Szczecin)

Wstęp
Zespoły rezydenycjno-folwarczne, czy folwarczne stanowią dominujący element w krajobrazie kulturowym obecnej gminy Brojce. Jest to pochodna określonych uwarunkowań historycznych (w tym własnościowym), gospodarczych i społecznych. W średniowieczu ziemie te należały
– w większości – do rodziny von Manteuffel oraz częściowo do klasztoru w Białobokach (następnie w posiadaniu rodzin rycerskich). Obszar ten obejmuje równinne tereny, położone po obu stronach rzeki Mołstowy, w sąsiedztwie historycznych traktów do Gryfic, Trzebiatowa
i Karlina. Dogodne warunki naturalne związane z uprawą roli były jednym z decydujących czynników średniowiecznego osadnictwa. W tym okresie założono większość – zachowanych do czasów współczesnych – wsi, charakteryzujących się owalnicowym rozplanowaniem przestrzennym (np. Pruszcz, Tapadły), ulicowo-placowym (np. Kiełpino – nad jeziorem) lub ulicowym (np. Mołstowo). W kolejnych stuleciach stopniowo powiększały się dobra rycerskie
i rozwijała się gospodarka folwarczna oparta na pańszczyźnie.

To jest fragment oryginalnego tekstu. Czytaj całość na: 
http://www.bdz.szczecin.pl/images/stories/publikacje/budownictwo_folwarczne_gminy_brojce.pdf

 

Krótka historia młynów wodnych nad Mołstową w gminie Brojce

Autor: Jacek Kuczkowski

Mołstówko (Molstower Mühle). Po raz pierwszy młyn wzmiankowany jest w 1328 roku. Jego ówczesnym właścicielem był mistrz młynarski Thiderich. Następnie właścicielami młyna została rodzina von Wachholtz. Zapewne nastąpiło to w 2. poł. XV wieku. W 1737 roku młyn został sprzedany młynarzowi Gabrielowi Otto, koszt zakupu opiewał na 200 talarów. Jego następcami była rodzina Kröning. Byli właścicielami do 1895 roku. Wówczas młyn oraz dwudziestohektarowe gospodarstwo zostało przekazane Kurtowi Jägerowi, był to dar jego teścia. To on wzniósł dom przylegający do zabudowań młyna. Kurt był właścicielem młyna do 1945 roku. Zmarł śmiercią nagłą w czasie pędzenia, na rozkaz Rosjan, krów. W latach 1945-1953 młyn dzierżawili prywatni właściciele, Marian Chwalik, Czesław Świerczyński oraz Władysław Rakowski. Marian Chwalik w czasie wojny był robotnikiem przymusowym w młynie. W czasie kolektywizacji młyn przejęła Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska w Brojcach. Kierownikiem został Czesław Świerczyński. W 1953 roku pracę na etacie rozpoczął Józef Bodnar, który w 1970 roku został kierownikiem. W tym też roku Gminna Spółdzielnia zlikwidowała młyn. Rodzina Bodnarów została właścicielem części mieszkalnej, a w latach 80. część młyńską zakupił Leon Momot i przestawił gospodarstwo młyńskie na hodowlę ryb. Czytaj dalej →

Kiełpino