Archiwa kategorii: Brojce

Noc Muzeów w brojeckim kościele

W piątek 15 maja 2015 r. o godzinie 19.00. w kościele parafialnym w Brojcach odbyło się pierwsze brojeckie spotkanie z historią zorganizowane w ramach Europejskiej  Nocy Muzeów. Członkowie naszego Stowarzyszenia, Jacek Kuczkowski i Michał Zinowik, poprowadzili wykład opowiadający historię powstania i kolejnych etapów przybudowy świątyni oraz znajdujących się w niej zabytków. Uczestnicy zostali zaproszeni do zwiedzenia dzwonnicy, podziemi północnej kaplicy oraz przykościelnego cmentarza. 

Dziękujemy wszystkim za przybycie.

Stowarzyszenie Historyczne Pamięć i Tożsamość, zgodnie z celami jakie przyświecały jego powstaniu, będzie w przyszłości kontynuowało organizowanie lokalnych spotkań z historią, dotyczących zabytków Powiatu Gryfickiego i Kołobrzeskiego.

Poniżej fotorelacja ze spotkania:

fot. Marta Łakomy-Zinowik

Nauczyciele pracujący w Szkole Podstawowej w Brojcach w latach 1945-2013

Opracowała: Iwona Prus

KIEROWNICY I DYREKTORZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ W BROJCACH:

- we wrześniu 1945 r. zgodnie z decyzją wójta Brojc p. Józefa Łuczaka otwarto szkołę,
- zajęcia prowadziły dwie nauczycielki siostry: p. Elżbieta Stankiewicz,
- niestety nikt nie pamięta imienia i nazwiska drugiej pani,
- nie pełniły funkcji kierowniczej.

KIEROWNICY:
- Kalwaj Jan 1946-1959
- Kalina (Wilczura) Zofia 1959-1970
- Ignaszewska Lidia 1970-1973

DYREKTORZY:

- Kubiak Wiktor 1973-1979
- Jańczak Stanisław 1979-1980
- Ignaszewska Lidia 1980-1982
- Kubiak Wiktor 1982-1984
- Błaszczuk Irena 1984-1988
- Gomółka Ryszard 1988-1993
- Błaszczuk Irena 1993-1996
- Zabrocki Michał 1996-1998
- Radoń Zbigniew 1998-2003
- Zabrocki Michał 2003-2005
- Perzanowska Janina 2005-

Czytaj dalej →

Podróż Eliharda Lubinusa przez Pomorze

Autor: Jacek Kuczkowski

Wstęp[1].

Historia mapy Lubinusa[2] sięga początków XVII wieku. W 1610 roku ówczesny władca Pomorza Filip II, zlecił wykonanie mapy całego księstwa pomorskiego. Zadania podjął się  profesor uniwersytetu w Rostoku Eilhard Lubinus. Prace nad dziełem ukończono w 1618 roku. W pierwszej etapie Lubinus zapoznał się z istniejącymi materiałami kartograficznymi Pomorza oraz z dostępną na temat księstwa literaturą. Następnie odbył trzy podróże po Pomorzu, dwie w latach 1611–1613 i kolejną w 1617 roku. Podczas tych podróży wykonał liczne pomiary, głównie przy użyciu prostych przyrządów: astrolabium, cyrkla, laską Jakuba i kwadrantem. A szczegółowo prowadzone zapiski umożliwiły potem nanieść na plan karczmy, wiatraki, a także wszelkie góry oraz rzeki i zatoki. O wysokim kunszcie wykonania świadczy fakt, iż błąd położenia miejscowości w stosunku do faktycznego stanu rzeczy wynosi maksymalnie 13 km.

Mapa Lubinusa składa się także z kilku innych ważnych elementów. Kartograf zdecydował o ich wprowadzeniu w 1614 roku. Na bordiurze umieszczono widoki i plany 49 najważniejszych miast, zamków oraz klasztorów Pomorza. Zamieszczono także 332 herby rodzin szlacheckich. W centralnej części mapy znajduje się drzewo genealogiczne całego rodu Gryfitów, natomiast w lewym górnym rogu drzewo 19 książąt rugijskich. Całości dopełnia opis Pomorza. Ciekawostką jest portret Lubinusa, w otoczeniu przyrządów, którymi posługiwał się w trakcie swoich prac.

Zleceniodawca, książę Filip II, nigdy nie zobaczył ukończonego dzieła. Zmarł w lutym 1618 roku, gdy prace nad mapą zmierzały ku końcowi. Pod koniec 1617 roku rozpoczęto bowiem wykonywać miedzioryty. Ostatecznie mapę wyryto na 12 płytach. Zawirowania polityczne, a także wybuch wojny trzydziestoletniej sprawiły, iż odbito jedynie dwa niewielkie nakłady mapy. Pierwszy z nich, z 1618 roku, liczył około 20-30 sztuk, choć pierwotnie planowano wykonać 500 egzemplarzy. Przesądził o tym przede wszystkim brak wysokiej jakości papieru. Wówczas też płyty miedziorytnicze zaginęły. Zostały odnalezione w 1756 roku przez szczecińskiego historyka – Karola Konrada Oelrichsa na strychu wdowy po burmistrzu Stralsundu. Dzięki księgarzowi z Greifswaldu, Johannowi Jakubowi Weitbrechtowi, który wykupił płyty – dwa lata później doszło do drugiego, także niewielkiego wydania mapy. W czasie kolejnej wojny, tym razem siedmioletniej część drugiego nakładu wraz z płytami miedziorytniczymi zaginęło bezpowrotnie. Czytaj dalej →

O micie wyzwolenia Ziemi Brojeckiej

Autor: Michał Zinowik

Od 1984 roku w brojeckim parku stoi głaz z przymocowaną miedzianą tablicą. Napis na tablicy głosi  „WYZWOLICIELOM ZIEMI BROJECKIEJ 1945 R. SPOŁ.(ECZNOŚĆ) GMINY 1984 R.”. Mijany bezrefleksyjnie może się wydawać po prostu symbolem  walk o Brojce i okolice, jakie rozegrały się w marcu  1945 roku. Wówczas to niemiecki najeźdźca został pokonany, a „Ziemia Brojcecka” „wyzwolona” przez bohaterską Armię Polską i Armię Czerwoną.  Aby wyjaśnić ideę przyświecającą inicjatorom ustawienia Brojeckiego pomnika należy choć pobieżnie zaznajomić się z historią tych ziem od średniowiecza po lata 40-ste XX wieku. Czytaj dalej →

Dawne cmentarze i miejsca pamięci na terenie gminy Brojce (pow. gryficki)

Autorzy: Jacek Kuczkowski[1], Andrzej Kuczkowski[2].

  1. Wstęp

Jeszcze do niedawna zainteresowanie badaczy pomorskiej sztuki i kultury skupiało się na obiektach monumentalnych – zabytkach sakralnych czy założeniach pałacowych i dworskich oraz ich wyposażeniu. Dopiero w ostatnich latach uwaga naukowców zwróciła się również w stronę budowli, które w powszechnym mniemaniu za zabytek nie uchodzą – dawnych zabudowań wsi i folwarków, budynków gospodarczych itp[3]. I które często ze względu na „niską wartość artystyczno-historyczną” nie są uznawane za obiekty godne zainteresowania. Stanowią one jednak kapitalne pomniki dawnego życia rodzinnego i społecznego, bez poznania których wiedza o przeszłości naszego regionu będzie zdecydowanie zbyt szczupła. W grupie tej umieścić można także dawne cmentarze – miejsca o niezwykłej roli w krajobrazie kulturowym. Chociaż rola ta jest w dużej części mocno ograniczona przez daleko posunięte procesy urbanizacyjne, a co za tym idzie usunięciem cmentarzy poza centrum życia społecznego. Czytaj dalej →

Budownictwo folwarczne gminy Brojce

Autorzy: Maria Witek (Szczecin), Waldemar Witek (Szczecin)

Wstęp
Zespoły rezydenycjno-folwarczne, czy folwarczne stanowią dominujący element w krajobrazie kulturowym obecnej gminy Brojce. Jest to pochodna określonych uwarunkowań historycznych (w tym własnościowym), gospodarczych i społecznych. W średniowieczu ziemie te należały
– w większości – do rodziny von Manteuffel oraz częściowo do klasztoru w Białobokach (następnie w posiadaniu rodzin rycerskich). Obszar ten obejmuje równinne tereny, położone po obu stronach rzeki Mołstowy, w sąsiedztwie historycznych traktów do Gryfic, Trzebiatowa
i Karlina. Dogodne warunki naturalne związane z uprawą roli były jednym z decydujących czynników średniowiecznego osadnictwa. W tym okresie założono większość – zachowanych do czasów współczesnych – wsi, charakteryzujących się owalnicowym rozplanowaniem przestrzennym (np. Pruszcz, Tapadły), ulicowo-placowym (np. Kiełpino – nad jeziorem) lub ulicowym (np. Mołstowo). W kolejnych stuleciach stopniowo powiększały się dobra rycerskie
i rozwijała się gospodarka folwarczna oparta na pańszczyźnie.

To jest fragment oryginalnego tekstu. Czytaj całość na: 
http://www.bdz.szczecin.pl/images/stories/publikacje/budownictwo_folwarczne_gminy_brojce.pdf

 

Krótka historia młynów wodnych nad Mołstową w gminie Brojce

Autor: Jacek Kuczkowski

Mołstówko (Molstower Mühle). Po raz pierwszy młyn wzmiankowany jest w 1328 roku. Jego ówczesnym właścicielem był mistrz młynarski Thiderich. Następnie właścicielami młyna została rodzina von Wachholtz. Zapewne nastąpiło to w 2. poł. XV wieku. W 1737 roku młyn został sprzedany młynarzowi Gabrielowi Otto, koszt zakupu opiewał na 200 talarów. Jego następcami była rodzina Kröning. Byli właścicielami do 1895 roku. Wówczas młyn oraz dwudziestohektarowe gospodarstwo zostało przekazane Kurtowi Jägerowi, był to dar jego teścia. To on wzniósł dom przylegający do zabudowań młyna. Kurt był właścicielem młyna do 1945 roku. Zmarł śmiercią nagłą w czasie pędzenia, na rozkaz Rosjan, krów. W latach 1945-1953 młyn dzierżawili prywatni właściciele, Marian Chwalik, Czesław Świerczyński oraz Władysław Rakowski. Marian Chwalik w czasie wojny był robotnikiem przymusowym w młynie. W czasie kolektywizacji młyn przejęła Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska w Brojcach. Kierownikiem został Czesław Świerczyński. W 1953 roku pracę na etacie rozpoczął Józef Bodnar, który w 1970 roku został kierownikiem. W tym też roku Gminna Spółdzielnia zlikwidowała młyn. Rodzina Bodnarów została właścicielem części mieszkalnej, a w latach 80. część młyńską zakupił Leon Momot i przestawił gospodarstwo młyńskie na hodowlę ryb. Czytaj dalej →

Historia powojennych prac budowlano-remontowych kościoła NSPJ w Brojcach

KOŚCIÓŁ W BROJCACH – kalendarium prac wykonanych po 1945 roku

1. XII 1945 poświęcenie kościoła
26. VI 1947 poświęcenie nowego ołtarza bocznego w kaplicy Matki Bożej Niepokalanie Poczętej
1. X 1947 doprowadzono prąd i założono instalację elektryczną
1948 obraz do ołtarza głównego Serce Pana Jezusa malował J(ózef) Pade artysta z Poznania
1950 przełożono cały dach kościoła (koszt 150 000 zł)
1951 zakupiono do głównego ołtarza obraz Matki Boskiej Częstochowskiej (malowany przez Gawłowskiego z Poznania)
1954 wymalowano wnętrze i okna (koszt 5000 zł)
1955 wyremontowano ławki, poprawiona dach, wymalowano ławki i ołtarz boczny (koszt 3000 zł)
30 X 1955 poświęcenie nowego pancernego tabernakulum (koszt ponad 4000 zł) Czytaj dalej →