Na zachód od drogi wiodącej z Brojc, przy polnej drodze dojazdowej do posesji, znajduje się wyniesienie terenowe. Miało ono w poprzednich wiekach duże znaczenie dla lokalnej społeczności. Z tym wzniesieniem wiąże się bardzo ciekawa historia.
Otóż w zamierzchłych czasach wzgórze to nosiło nazwę Młyńska Góra. Nazwę zawdzięcza wiatrakowi, który tam się znajdował. Wiatrak zapewne był zbudowany z drewna ponieważ na początku lat 20. XX wieku spłonął. W miejscu tym niedługo potem postawiono pomnik poświęcony mieszkańcom Stołążą poległym na frontach I wojny światowej. Kiedy dokładnie pomnik wzniesiono nie wiadomo. Najprawdopodobniej nastąpiło to rok po pożarze wiatraka.
Pomnik miał formę prostopadłościanu zbudowanego z kostek kamiennych posadowionego na dużej schodkowej bazie. Baza miała wymiary ok. 4 na 4 metry i wysokość 50 cm, natomiast trzon pomnika był prostopadłościanem o długości ok. 2,5 – 3 m. Obelisk wieńczył potężny krzyż wykonany z drewna dębowego. Jego wysokość wynosiła ok. 5 m. Chociaż pomnik poświęcono poległym na frontach I wojny światowej nie posiadał żadnych inskrypcji ani listy nazwisk. Natomiast miał bardzo nietypowo dla tego rodzaju pomników, wkomponowane w ścianę zachodnią i wschodnią połówki żarna młyńskiego. Zapewne młyn (wiatrak) miał dla mieszkańców bardzo duże znaczenie i darzyli to miejsce sentymentem. Stąd taka forma zachowania reliktów wiatraka dla potomnych. Góra Młyńska wraz z pomnikiem była widoczna z bardzo daleka i stanowiła punkt orientacji terenowej. A ze szczytu wzniesienia i pewnie po wdrapaniu się na pomnik, widać było kościół Mariacki i kominy cukrowni w Gryficach, a także wzniesienia wokoło Rybokart. A podobno w czasie II wojny światowej było stąd widać dymy palącego się, na skutek nalotów dywanowych, Szczecina i Polic.
Obecnie po pomniku nie ma śladu.. Został zniszczony podczas wydobywania ze wzgórza piasku potrzebnego m. in. na potrzeby budowy nieodległej jednostki wojskowej – Zapasowego Połączonego Stanowiska Dowodzenia w Stołążu).
Autor zdjęć: Jacek Kuczkowski
]]>