Przygotowywana od wielu dni wycieczka „Śladami Manteufflów” odbyła się w dniu 14.10. Wcześnie rano wyjechaliśmy z Brojc po drodze zabierając koleżanki i kolegów z Rymania.
Pierwszym obiektem jaki zwiedziliśmy był neogotycki kościół z 1915 roku w Karwine. Tutaj zachowały się witraże herbowe z 1596 roku von Manteufflów, von Blankenburg, von Münchow, von Wedel, von Damitz, von Steinwehr.
Drugim obiektem był kościół w Karścinie z lat 1830 – 66. Tutaj oprócz witraży herbowych von Manteuffel, Heydebreck, Münchow, von Glasenap mieliśmy okazję zobaczyć drewniane epitafium Zofii Charlotty von Manteuffel. Ciekawostką był XIX wieczny mechanizm zegara wieżowego.
Kolęjną odwiedzoną świątynią był jeden z najstarszych kościołów w tej częśc Pomorza – czyli kościół w Unieradzu z XIII w. Po za witrażamami von Stojentin i von Manteuffel kościół Unieradzki skrywa nie lada tajemnicę. Są to wyrzeźbione schematychnie dwie dłonie na głazie w ścianie południowej kościoła. Jak dotąd nie udało się wyjaśnić zagadki symboliki.
W kościele w Gorawinie mieliśmy okazję przeczytać inskrypcję na belce oczepowej na elewacji wschodniej. Świątynia fundowana przez Wilke von Manteuffla, wzniesiona w 1624 roku przez Joachima Hecketa i Jana Meidera. Ciekawostką jest to, że Jochim Hecket wzniósł w 1619 roku dzwonnicę przy kościele w Brojcach.
Kolejną mejscowością na trasie naszej wycieczki był Starnin. Na zabytkowym cmentarzu znajduje się, przeniesiony z cmentarza w Leszczynie, olbrzymi obelisk z herbem von Manteuffel. W miejscowym kościele równeż znajduje się odkuty z kamieniu herb tego rodu. Niestety, proboszcz odmówił nam możliwości zwedzania. A świątynia jest wyjątkowa, to znakomity przykład modernistycznego neogotyku.
Ostatnim punktem wycieczki był kościół w Brojcach. Znajduje się tutaj chrzcielnica o programie heraldycznym. Na sześciu ściankach tego zabytku z pocz. XVII w. widnieje pięć herbów von Manteuffel oraz jeden von Blucher. Chrzcielnica została najprawdopodobniej ufundowana z okazju ślubu Ventza von Manteuffel z Elisabet von Blucher.
Naszą pierwszą, i myślę że nie ostatnią, wycieczkę zakończyliśmy kawą i słodką przekąską. Wszystkim uczestnikom serdecznie dziękujemy. Cieszymy się, że mogliśmy pokazać zabytki wyjątkowe, które znajdują się na tzw. wyciągnięcie ręki 
A drobne niedociągnięcia pójdą w niepamięć.
Pełna fotorelacja na: https://www.facebook.com/ziemiagryfa/posts/2097787210246822
]]>Na początku potrzebne jest wyjaśnienie, że w wielu źródłach historycznych grodzisko to jest określane w różny sposób. Ze względu na położenie można spotkać się z określeniem zamek Kiełpin (Kölpin) lub Nowy Kiełpin – szczególnie w źródłach z lat wcześniejszych. Później określano to miejsce jako grodzisko Starnin. Obecnie, archeolodzy określają je również, jako grodzisko Starnin.
Na niemieckiej mapie z 1942 roku nr 2058(Kölpin), miejsce dawnego grodu oznaczono jako „K.D. Burghügel” (zamek warowny na pagórku). Spotkałem się również z określeniami: BurgWall oraz Wasserburg. Grodzisko jest położone na podmokłych łąkach, rozciągających się wzdłuż rzeki Mołstowy (Molstow). Na mapie zaznaczyłem je jako „1”.
Mapa okolic Starnina
Jest to teren trudnodostępny, prawie bagienny, leży w meandrze rzeki, wskazuje na typowo obronny charakter tego miejsca. Grodzisko w Starninie jest chronologicznie związane z pograniczem wczesnego średniowiecza i średniowiecza. Zaliczane jest do typu stożkowatego, nizinnego o wymiarach 70 x 40 m i wysokości wałów do 4 m. Wały i majdan (wnętrze) grodziska porośnięte są gęsto drobnym drzewostanem. Przerwa w wale w kierunku prostopadłym do koryta rzeki, odległej około 100 m świadczy, że w tym miejscu mogła być brama. We wnętrzu warowni można spotkać porozrzucane kamienie różnej wielkości oraz fragmenty cegieł tj. budulec po dawnym zamku. Na początku XX wieku pastor Robert Krohn znalazł w opisywanym obiekcie m.in. nóż, podkowę, kości zwierzęce, późnośredniowieczne skorupy naczyń (Monatsblätter ). Również ksiądz Władysław Łęga w swoim opracowaniu zatytułowanym „Kultura Pomorza we wczesnym średniowieczu na podstawie wykopalisk” z roku 1930, odnotował: „Sternin. Grodzisko wyżynne”. Trudno jest dotrzeć do tego miejsca.
Po raz pierwszy byłem tam w 2007 roku i z tego roku pochodzą publikowane zdjęcia.
Widok na dawne grodzisko
Typ grodziska, jak i jego chronologia wskazuje, że w tym miejscu był zamek (Kiełpin), który był dziełem rycerzy obdarowanych dobrami ziemskimi i immunitetami. Pochodzili oni z rodu Manduvel (później Manteuffel ), napływowych rycerzy niemieckich. Wywodzić mięli się z rodu de Querne. Jednak pochodzenie Manteufflów nadal uznaje się za nie do końca znane, ze wskazaniem Westfali za najbardziej prawdopodobną ich ojczyznę. Z tego rodu, rycerz Hennig posiadał lenno w Kiełpinie leżącym na wschód od Gryfic i pozostawał w służbie księcia Bogusława IV (wzmianka z 1299 roku). Rycerze Henryk, Michał i Gerard (Manteuffel) w dniu 21.04.1315 roku zobowiązali się wobec kapituły w Kamieniu uiszczać podatek łanowy ze swej wsi Kiełpino (Culpin, potem Kölpin). To pierwsza znana ich posiadłość, w której byli lennikami klasztoru premonstratensów z Białoboków (Belbuck) koło Trzebiatowa (Treptow a.Rega). Jeden z nich rycerz Michał, był w 1328 roku patronem kiełpińskiego kościoła.
Manteufflowie chyba już w pierwszej połowie XIV wieku dołączyli do najbardziej znaczącegorycerstwa zamkowego (Schloβgesessene) z pierwszym zamkiem w Kiełpinie. Z tego miejsca też wywodziła się tzw. kiełpińskalinia rodu. Ród Manteufflów, w średniowieczu, wydał licznych przedstawicieli trudniących się rozbojem. „Ci wręcz nie ludzie, lecz okropni zbójcy, diabłami zwani”, tak określił ich w 1518 roku Jan Bugenhagen.
Herb rodu Manteuffel
Willeke (Wilke, Wilhelm) Manteuffel z Kiełpina, znany od 1401 roku, kiedy to zaciągnął się do służby w Zakonie Krzyżackim, zasłynął z organizowania rozbójniczych napadów w zachodniej części księstwa pomorskiego i na terenie władztwa biskupiego w Kamieniu. Wiele o wspólnocie rodowej coraz liczniejszych Manteufflów mówi akt z 20 lutego 1417 roku, w którym m.in. Henning syn Wilkina z Kiełpina oraz Klaus ze Świecia (Schwedt), pod przysięgą zobowiązują się radzie Trzebiatowa wystrzegać się odwetu, gdy ona zwolni z więzienia Gerda Manteuffla i innych uwięzionych za zabicie mieszczanina trzebiatowskiego.
Widoczny wał grodziska
W 1432 roku zakonnicy z klasztoru w Białobokach przeprowadzili zbrojną akcje przeciwko rozbójniczemu ośrodkowi Manteufflów z zamku w Kiełpinie, podczas której zabito Henryka Manteuffla. Po zajęciu zamku i ujęciu wielu do niewoli, zamek do cna zniszczyli mieszczanie z Trzebiatowa i Kołobrzegu. Zamek rozebrano, a uzyskana cegłę przeznaczono na budowę Bramy Kołobrzeskiej w Trzebiatowie. W 1440 roku Kiełpino (zamek) było już odbudowane, a Mikołaj Manteuffel zwie się od tej pory Mikołaj z Nowego Kiełpina (Neu Kölpin). Na tej dacie kończę opis historii rodu Manteuffel oraz ich zamku w Kiełpinie (grodziska Starnin). W następnych wiekach, ród ten wydał wielu znanych przedstawicieli, którzy uczestniczyli w życiu publicznym państwa niemieckiego, ale również i polskiego. Członkowie tego rodu do końca XIX wieku w istotny sposób wpisali się w historię miejscowości leżących w naszej gminie (zobacz historię Gorawina, Drozdowa, Starnina i innych miejscowości w portalu gorawino.net)
Źródła:
– E.Rymar, Posiadłości zachodniopomorskich Manteufflów w średniowieczu (XII-XVI),
– K.Kalita-Skwirzyńska, Średniowieczne obwarowania miejskie Trzebiatowa,
-„Monatsblaűtter” -1902
– herb rodu Manteuffel – http://herby.machura.slupsk.pl/
]]>