Czartkowo – pochodzenie nazwy miejscowości
Autor: Tadeusz Dach
Wielu z nas zastanawia się, skąd wzięła się nazwa tej miejscowości i czy faktycznie wywodzi się od czarta mającego kontakt ze złymi mocami. Jak zmieniała się nazwa miejscowości przedstawiam poniżej:
– 1780 – Vorwerk Brückchen,
– 1784 – Brückenkrug,
– 1868 – Brücken Kr.
– 1896 – Brücken Krug,
– 1948 – Czartkowo
Tłumacząc nazwę z języka niemieckiego, Brücke – most, Krug – gospoda, karczma.
Nazwa Brücken Krug wiązała się ściśle z określeniem miejsca przy moście (nad rzeką Mołstową – niem.Molstow), gdzie znajdowała się gospoda. Zaznaczmy, że miejsce to leżało przy głównej trasie dawnej rzeszy niemieckiej, prowadzącej z Prus Wschodnich do Berlina. Innym ważnym elementem tej miejscowosci było usytuowanie w niej, jak podaje M. Vollack, stacji pocztowej na trasie z Gdańska do Szczecina.
Po zakończeniu II wojny światowej, od 1948 roku, miejsce to określono, jako Czartkowo. Jak podaje dr Andrzej Chludziński w swim opracowaniu, był to tzw. chrzest miejscowości, dokonany przez Komisję Ustalania Nazw Miejscowości, która nadała jej zupełnie nową nazwę, nie zwiazaną z nazwą wcześniejszą.
Nazwa ta nawiązuje wg A. Chludzińskiego „…do spotykanych na terenie Polski nazw miejscowych utworzonych od nazwy osobowej Czartek, będącej zdrobnieniem od Czarta, a ta z kolei od czarta – „zły duch…”. Za pomocą tej nazwy określano wśród dawnych Słowian, w sposób negatywny, ludzi przynoszących szkodę innym i mających kontakty ze złymi mocami. Miejscowości z nazwami tego typu spotykamy w całej Polsce, jak np. Czarty (k/Gostynia), Czartek (k/Piotrkowa Trybunalskiego), Czartowo (k/ Dobrzynia nad Wisłą). Nie wiemy, niestety, co powodowało wspomnianą Komisją, aby nadać taką nową nazwę miejscowości z naszej Gminy.
I jeszcze za A. Chludzińskim przytoczmy formy pochodne:
– do/z Czartkowa, w Czartkowie,
– przymiotnik – czartkowski,
-nazwa mieszkańca – czartkowianin, czartkowianka
Literatura:
- Chludziński, Nazwy miejscowe powiatu kołobrzeskiego, 2009,
- Vollack, Das Kolberger Land. Seine Städte und Dorfer. Ein pommersches Heimatbuch, 1999
