Historia dzwonów w gorawińskim kościele jest bardzo ciekawa. Ostatni pastor ewangelicki z przedwojennego Gorawina (Gervin), Ernst Backe, pisał w swojej gazetce parafialnej w 1920 roku, że niewiele jest informacji o kościele z okresu reformacji. Jeden z jego poprzedników w parafii, pastor Klug już w 1864 roku zaczął spisywać regularnie informacje o parafii i samej miejscowości. Z tego źródła dowiadujemy się, że pierwszy, nieduży dzwon został zawieszony na wieży kościoła w 1693 roku. Dzwon ten posiadał napis: „Henneke, Marten Rheten, Marten Bublitz”. Obok tego napisu, na krzyżu umieszczonym na dzwonie, był napis „Płynąłem przez ogień, oblał mnie nim Ernst Kridewidt. Colberg 1693.”
Już w 1880 roku na wieży kościoła w Gervin wisiały dwa dzwony. Mniejszy, o którym piszemy wyżej oraz większy, który z powodu uszkodzenia był ponownie odlewany. Dzwon większy podczas I wojny światowej, na polecenie władz niemieckich został oddany i prawdopodobnie przelany na potrzeby wojenne.
Dzwon zabrany z kościoła podczas I wojny światowej
Kilka lat po I wojnie światowej, ówczesny pastor Backe rozpoczął starania o zakupienie i sprowadzenie nowego, dużego dzwonu. Znalazł on duży, średniowieczny dzwon w Turyngii. Na zakup dzwonu, parafianie zbierali datki, co nie było łatwe, gdyż w okresie tym panowała wielka inflacja. Ustalono też, że „nowy” dzwon musi współbrzmieć z dzwonem, który już wisiał w dzwonnicy kościoła. W tym celu nauczyciel i organista kościelny w dawnym Gervin, Heyden Wilhelm (pracował w szkole w latach1910 – 1927), ustalił dźwięk dzwonu wiszącego w kościele na d-fis i po sprawdzeniu okazało się, że dźwięki obu dzwonów będą współbrzmiały. Dzwon został zakupiony i sprowadzony w 1923 roku do Gorawina (Gervin). Dźwięk jego był bardzo charakterystyczny, ponieważ dzwon był odlany z brązu i brzmiał inaczej niż dzwony odlane ze stali. Oceniono, że dźwięk jego brzmiał dużo ładniej niż dzwonu zabranego podczas I wojny światowej.
Dużym problemem było zawieszenie zakupionego dzwonu w wieży kościelnej ponieważ był od dość duży i ciężki. We wciągnięciu jego na wieżę kościelną pomagało wielu mieszkańców, a miejscowi rzemieślnicy umocowali go w specjalnych uchwytach. Twierdzono, że wieża była w dość dobrym stanie technicznym, jednak podczas dzwonienia następowały widoczne wibracje całej konstrukcji.
Podczas II wojny światowej ówczesne władze niemieckie zadecydowały o zbiórce dzwonów w kościołach i wykorzystaniu ich do celów wojennych. W ten sposób większy dzwon z kościoła w Gorawinie również został zabrany, a w kościele nadal pozostawał dzwon mniejszy, zawieszony tam w 1693 roku. Dzwon ten został zniszczony w wyniku pożaru kościoła w 1991 r.
Dzwon zabrany z kościoła podczas II wojny światowej
Jak się okazało większy dzwon zabrany z kościoła w Gorawinie podczas II wojny światowej celem przetopienia go na cele wojenne ma, niejako „drugie życie”. Przytoczmy tu kilka faktów publikowanych już po wojnie, w wydawanej w Niemczech „Kolberger Zeitung” (1969 r.), gdzie znajdujemy informacje o zbiórce dzwonów z kościołów podczas II wojny światowej. Zebrano ich wówczas ok. 50 tysięcy sztuk, z czego ok. 1300 nie zostało przetopionych i zwrócono je kościołom. Natomiast 108 dzwonów z Prus Wschodnich zostało wywiezione do Niemiec i składowano je w okolicach Hamburga. Dzwon z dawnego Gervin (Gorawina) odnalazł w roku 1945 kołobrzeski superintendent Handtmann, przeniesiony do Flensburga. Sprowadził on dzwon do tej miejscowości, gdzie przetrwał wojnę. Obecnie dzwon ten znajduje się w katedrze pod wezwaniem Św. Marii, właśnie we Flensburgu. Jest to największy dzwon tam zawieszony.
Dzwon ten został zidentyfikowany przez byłych mieszkańców naszej miejscowości, którzy widzieli go podczas zawieszania na wieży kościelnej w Gervin i sfotografowany przez Heinza Raascha, który w swoich wspomnieniach pisze, że fotografię tego dzwonu dedykuje wszystkim mieszkańcom miejscowości.
Opracowano na podstawie:
- Das Kolberger Land – Manfred Vollack, 1999
- Gemainde Gervin – Heinz Raasch – Kronika (wspomnienia H. Raascha i Hans-Jȕrgen Backe)
]]>1. XII 1945 poświęcenie kościoła
26. VI 1947 poświęcenie nowego ołtarza bocznego w kaplicy Matki Bożej Niepokalanie Poczętej
1. X 1947 doprowadzono prąd i założono instalację elektryczną
1948 obraz do ołtarza głównego Serce Pana Jezusa malował J(ózef) Pade artysta z Poznania
1950 przełożono cały dach kościoła (koszt 150 000 zł)
1951 zakupiono do głównego ołtarza obraz Matki Boskiej Częstochowskiej (malowany przez Gawłowskiego z Poznania)
1954 wymalowano wnętrze i okna (koszt 5000 zł)
1955 wyremontowano ławki, poprawiona dach, wymalowano ławki i ołtarz boczny (koszt 3000 zł)
30 X 1955 poświęcenie nowego pancernego tabernakulum (koszt ponad 4000 zł)
1960 remont wieży (gonty i deskowanie)
Lipiec – sierpień 1963 malowanie wnętrza
IV 1969 założono piorunochrony i krzyż na wieży
V 1970 przebudowano zakrystię – na chórku nad zakrystią urządzono górną zakrystię, przebudowano prezbiterium i położono nową posadzkę (lastryko)
VIII 1970 malowanie wnętrza (malował Gerard Czajkowski)
2 poł. 1970 naprawiono dach nad zakrystią
VI 1974 założenie fug (na zewnątrz), wykonano nowe drzwi, założono rynny, poprawiono dach i wymalowano wnętrze
VI 1975 wylano cokół pod ogrodzenie
VIII 1975 wykonano ogrodzenie
VIII 1976 położono wokół asfalt
IX 1976 boki wieży odeskowano (deski impregnowane spalonym olejem i kselamitem)
IX 1978 postawiono nowy ołtarz główny; wymieniono wówczas obraz M.B. (malował artysta z Poznania J(ózef) Pade) na Jezusa, rzeźby konserwowano (malowanie i złocenie); koszt prac 40000 zł
V 1979 malowanie ogrodzenia
IV 1980 malowanie wnętrza; koszt prac 42000 zł
4. kw. 1986 – 5 VI 1987 naprawa organów przez fachowców z Kartuz
11. VII 1988 początek prac rozbiórkowych starej kaplicy Matki Bożej (północna)
8. VII 1988 zezwolenie budowlane na rozbudowę kaplicy północnej
14. XI 1988 rozpoczęcie wznoszenia fundamentów pod kaplicę północną
19. IV 1989 rozpoczęcie II etapu budowy kaplicy północnej
23. XII 1989 zakończono kładzenie dachówki na kaplicy północnej
23. VI 1990 poświęcenie kaplicy północnej przez biskupa Stanisława Stefanka
25. VI 1990 zawarto umowę z Tadeuszem Łukomskim na budowę fundamentów kaplicy i zakrystii południowej
28. VI 1990 rozpoczęcie budowę kaplicy południowej (wykopy pod fundamenty)
29. VI 1990 zawarto umowę z Romanem Skierczyńskim na wybudowanie ścian, stropu i dachu kaplicy południowej
19 VII 1990 rozpoczęto budowę ścian kaplicy południowej
VIII 1990 zalano strop kaplicy południowej
23. VIII 1990 – 5. VI 1991 przekładanie całego dachu i uzupełnianie dachówki (16000 sztuk), pokrycie dachówką kaplicy południowej
3. kw. 1990 wykonano boazerię we wieży, nowe drzwi oraz pomalowano wnętrze kościoła
9. VI 1991 poświęcenie kaplicy południowej
15. VI 1991 zakończono tynkować na zewnątrz obie kaplice
1. kw. 1992 doprowadzono wodę oraz kanalizację
1. V 1992 rozpoczęcie wykonywania chodników wokoło kościoła oraz elewacji (spoinowanie)
19. VI – 25. VI 1992 wykonano posadzkę w zakrystii (koszt 2200000 zł)
9. XII 1992 rozpoczęcie prac przy wykładaniu prezbiterium marmurem (prace wykonuje Antoni Strugliński)
2. kw. 1993 wymalowano wnętrze kaplicy i wstawiono kratę w kruchcie
2. kw. 1994 dokończenie posadzki w całym kościele
IV 2002 prace związane z osuszaniem fundamentów
Wiosna 2003 wymiana dachówek na połaci północnej nawy głównej
Źródło:
Kronika Parafialna, t. I za lata 1947 – 2001 (Archiwum Parafialne w Brojcach);
Kronika Parafialna, t. II za lata 2002 – 2005 (Archiwum Parafialne w Brojcach)
Autor opracowania: Jacek Kuczkowski
Brojce, 1947, fot. Seweryn Wieczorek
Brojce, wieża, lata 60 XX w.
Brojce, prezbiterium 1974
Brojce, 1974
Brojce, kaplica półn.1989-90
Brojce, kaplica półn. 1989
Brojce, kaplica półn. 1989-90
]]>
]]>
]]>
]]>
]]>